Gedachten over het Naderende Kweekseizoen: Calciumvoorziening voor Vogels

Terwijl we eind januari naderen, beginnen we alweer na te denken over het komende kweekseizoen en de voorbereidingen die daarvoor nodig zijn. Een onderwerp dat veel discussie en aandacht trekt, is het toedienen van calcium aan onze vogels tijdens de kweekperiode. De vraag rijst: is het noodzakelijk om vloeibare calcium aan het drinkwater toe te voegen, of is de aanwezige hoeveelheid kalk in het water voldoende? Laten we deze kwestie nader bekijken en de waarheid ontrafelen.

Het is een feit dat onze vogels tijdens het kweekseizoen een verhoogde behoefte hebben aan calcium. Enerzijds is calcium essentieel voor een goede vorming van de eierschaal, en anderzijds voor een gezonde groei van de pasgeboren jongen. Niettemin moeten we erkennen dat onze vogels wezenlijk anders zijn dan kippen, die gedurende een heel seizoen dagelijks eieren leggen. Onze vogels leggen slechts enkele nestjes eieren per jaar, wat een aanzienlijk verschil is.

Bij kippen wordt calcium ruimschoots opgeslagen in hun skelet vóór het leggen van eieren, en deze reserves worden voortdurend aangevuld. In tegenstelling hiermee leggen onze vogels slechts enkele nestjes eieren en is hun calciumbehoefte anders van aard. Dit verschil heeft fysiologische implicaties, aangezien onze vogels afhankelijker zijn van onmiddellijk beschikbare calciumbronnen. Het is interessant om op te merken dat vrouwtjesvogels vaak ‘s avonds grit eten, dat ‘s nachts in hun darmen blijft, waaruit het op het juiste moment wordt opgenomen om de eierschaal te vormen. Hoewel er ook enige mobilisatie van calcium uit de medullaire botten plaatsvindt, is dit niet zo uitgesproken als bij kippen.

Een tweede opmerking betreft het toedienen van calcium in het drinkwater zonder rekening te houden met de balans tussen vitamine D, calcium en fosfor. De opname van calcium is nauw verbonden met die van fosfor onder invloed van vitamine D. Bovendien is fosfor, hoewel overvloedig aanwezig in zaden, niet direct beschikbaar in het darmkanaal van onze vogels. Fosfor in zaden is gebonden aan fytaten, stoffen die mineralen behouden tijdens de rustfase van zaden. Pas wanneer een zaadje ontkiemt, worden deze fytaten afgebroken en komen de essentiële mineralen vrij voor de groei van de plant.

Het natuurlijke dieet van onze vogels bestaat eigenlijk niet uit gedroogde zaden, maar eerder uit halfrijpe zaden en insecten. Opmerkelijk is dat wetenschappers hebben ontdekt dat de samenstelling van halfrijpe graszaden perfect overeenkomt met die van gekookte eieren, in termen van eiwitten en aminozuursamenstelling.

Terug naar de mineralen gebonden aan fytaten in zaden – bijvoorbeeld, ongeveer 80% van al het fosfor is aan fytaten gebonden en daardoor niet biologisch beschikbaar. Onze vogels hebben beperkte mogelijkheden om deze fytaten af te breken, hoofdzakelijk in de krop, en dit vermogen ontbreekt volledig bij zeer jonge vogels. In tegenstelling tot kippen hebben onze vogels geen uitgebreide darmflora die in staat is om deze fytaten af te breken.

Om ervoor te zorgen dat onze vogels toch voldoende fosfor binnenkrijgen, zijn er enkele methoden beschikbaar. Het verstrekken van halfrijpe zaden, waarin fosfor en andere mineralen nog niet zijn gebonden, kan een optie zijn, maar dergelijke zaden zijn niet direct beschikbaar bij de start van het kweekseizoen.

Een andere mogelijkheid is om de zaden te weken, bij voorkeur gedurende ongeveer 24 uur en in een licht zure omgeving op kamertemperatuur.

Koken van zaden kan ook een oplossing zijn, omdat dit de meeste antinutriënten kan vernietigen, met uitzondering van fytaten. Het koken verbetert echter de verteerbaarheid van zaden.

Uiteindelijk blijft kiemen van zaden als de beste methode over, omdat dit proces ook de fytaten afbreekt. Tijdens het kiemproces heeft het zaadje de opgeslagen mineralen nodig voor groei.

Terug naar de praktijk.

Hoewel sommigen vloeibare calcium aan het drinkwater willen toevoegen, ben ik persoonlijk geen voorstander hiervan omdat dit de vogels geen keuze biedt. Een overmaat aan calcium kan leiden tot darm- en nierproblemen, nierstenen en kan zelfs de opname van zink verminderen (een mineraal dat cruciaal is voor vruchtbaarheid).

Calcium via eivoer is een acceptabele methode, op voorwaarde dat het gehalte aan vitamine D adequaat is en het supplement naast calcium ook voldoende fosfor bevat. Dergelijke supplementen zijn echter zeldzaam. Als u ervoor kiest om een supplement te gebruiken, is het verstandig om de inhoud zorgvuldig te bestuderen en aandacht te besteden aan het fosforgehalte. Een ideale verhouding tussen calcium en fosfor is 2:1.

Door naast supplementen ook gekiemde zaden en een bron van calcium, zoals oester- en sepiaschelpjes, te verstrekken, kunnen we voldoen aan alle vereisten om problemen te voorkomen. Het zorgvuldig in acht nemen van deze adviezen draagt bij aan het welzijn en de gezondheid van onze vogels tijdens het kweekseizoen.