DE OPAALFACTOR: EEN DIEPERE BLIK OP DE “STRUCTUURFACTOR” IN KANARIES
In de wereld van kanariekweek is er een fascinerende mutatie bekend als de Opaalfactor, die ook wel de “Structuurfactor” wordt genoemd. Deze factor brengt opvallende veranderingen teweeg in de kleur en het uiterlijk van de veren van deze prachtige vogels. Hoewel de Opaalfactor voor sommigen mogelijk niet direct duidelijk is, is het een intrigerend fenomeen dat zowel ervaren kwekers als beginners in de wereld van vogelkweek uitdaagt.
Het Ontstaan van de Opaalfactor
Net zoals veel andere kleurmutaties, ontstond de Opaalfactor als gevolg van een spontane genetische mutatie. Rond 1949, in Duitsland, merkte een kweker genaamd Hr. Rossner iets buitengewoons op in zijn nesten met groene zangkanaries. Plots verschenen er kanarievogels met een opvallende “GRIJSBLAUWE” kleur. Dit was een verrassende ontdekking voor iemand die jarenlang bezig was geweest met het kweken van groene zangkanaries. Rossner besefte al snel dat hij iets unieks had gevonden en besloot samen te werken met andere kanariekwekers om deze nieuwe vogels verder te ontwikkelen.
De erkenning van de Opaalfactor duurde echter geruime tijd en zelfs ervaren kwekers waren aanvankelijk terughoudend. Als deze mutatie eerder grootschalig was aangenomen, zou het niet zo lang hebben geduurd voordat de Opaalfactor wijdverspreid werd in de kweek. Pas rond 1962 begonnen kwekers op grote schaal met de kweek van opaalmutatie. Sindsdien hebben veel kwekers opmerkelijke resultaten geboekt, vooral wat betreft de verbetering van de bevederingsstructuur.
De Opaalfactor in Actie
De term “Opaal” is niet lukraak gekozen. Deze naam is afgeleid van een edelsteen met opaliserende eigenschappen, en weerspiegelt het karakter van de kleuruitdrukking.
Bij vogels met de Opaalfactor wordt de kleur niet direct waargenomen, maar indirect door de interactie van licht met de veren.
Dit effect wordt veroorzaakt door de verandering in de ligging van het zwarte eumelanine, het pigment in de veren. Het eumelanine bevindt zich voornamelijk in de kern van de veerbaardjes en de onderzijde van de veren.
Bij de groen- en agaatopaal veroorzaakt deze veranderde structuur een “blauwgrijze” kleur, die wordt veroorzaakt door lichtinval op het zwarte eumelanine.
Werkingsprincipe van de Opaalfactor
De Opaalfactor brengt een verandering teweeg in de ligging van melanine in de veren.
Neem bijvoorbeeld de groenopaal, waarbij een deel van het melanine niet rond de kern van de veerbaardjes is gegroepeerd, maar juist in de kern verzonken ligt.
Dit veroorzaakt een blauwgrijze kleur door een reflex in de buitenste laag van de veer.
Het zwarte eumelanine krijgt hierdoor een blauwgrijze schijn, terwijl het bruine phaeomelanine wordt waargenomen.
De structuurverandering heeft geen effect op het zwarte pigment aan de buitenkant van de veer, wat resulteert in de karakteristieke blauwe gloed.
Kweken en Variaties
De Opaalfactor komt het best tot uiting op een bevedering met zwarte pigmentatie, zoals bij de groene en agaatkleuren. Het resultaat van deze factor kan echter variëren, en soms kunnen neveneffecten optreden, zoals rommelige bevedering. In de bruinreeks drukt de Opaalfactor het bruine phaeomelanine weg, waardoor vogels met deze factor bijna pigmentloos lijken. De kleur van het dons kan variëren afhankelijk van het type opaalmutatie.
In de wereld van kanariekweek is de Opaalfactor een interessant fenomeen dat ervaren kwekers uitdaagt en beginners in verwondering achterlaat.
Met de juiste kennis en ervaring kunnen kwekers fascinerende resultaten behalen door te spelen met deze genetische variatie.
De Opaalfactor is een levendig voorbeeld van hoe genetica en structurele veranderingen een diepgaand effect kunnen hebben op het uiterlijk van deze prachtige vogels.
De Opaalfactor wordt recessief overgeërfd, wat betekent dat beide ouders een kopie van de factor moeten dragen om deze in hun nakomelingen tot uiting te laten komen. Er zijn drie belangrijke genotypen in de vererving van de Opaalfactor:
- Opaal (oo): Een vogel met twee kopieën van de Opaalfactor. Deze vogels vertonen de opaalstructuur en hebben de blauwgrijze kleur zoals beschreven in het vorige artikel.
- Split-opaal (Oo): Een vogel met één kopie van de Opaalfactor en één normaal gen. Hoewel ze de opaalstructuur niet fysiek vertonen, dragen ze het gen wel door en kunnen ze het doorgeven aan hun nakomelingen.
- Niet-opaal (OO): Een vogel zonder de Opaalfactor. Deze vogels hebben de klassieke kleur en structuur van kanaries.
De vererving van de Opaalfactor volgt Mendeliaanse principes, waarbij de combinatie van genotypen van beide ouders de genetische uitkomsten bij hun nakomelingen bepaalt.
Verervingsvoorbeelden:
- Opaal (oo) x Opaal (oo) → Alle nakomelingen zijn opaal (oo).
- Opaal (oo) x Niet-opaal (OO) → 100% van de nakomelingen is split-opaal (Oo).
- Split-opaal (Oo) x Split-opaal (Oo) → 50% split-opaal (Oo), 25% opaal (oo), 25% niet-opaal (OO).
- Split-opaal (Oo) x Niet-opaal (OO) → 50% split-opaal (Oo), 50% niet-opaal (OO).
Kweken van Opaalkanaries
Het kweken van opalen vereist aandacht voor genetische zuiverheid en bevederingskwaliteit. Bij het kweken van opalen is het ideaal om te starten met fokzuivere vogels uit de klassieke zwart , agaat ,bruin of isabel reeks.
Deze vogels dienen als basis voor het kweken van opalen door ze te kruisen met split-opalen om de Opaalfactor te introduceren.
Een stamkweek is van groot belang, omdat het helpt om genetische stabiliteit te behouden en de gewenste eigenschappen te versterken. Om de bevederingskwaliteit te waarborgen, moeten vogels met losse bevedering worden vermeden.
Het is raadzaam om regelmatig terug te kruisen met klassieke vogels om de bevederingsstructuur te verbeteren.
De combinatie van de Opaalfactor met andere factoren, zoals de mozaïekfactor of de recessieve witfactor, kan resulteren in prachtige en unieke exemplaren.
Bij de kweek van zwart en agaatopalen is het advies om vogels met blauwfactor te gebruiken om de blauwe kleurintensiteit te versterken.
Bij vogels uit de bruin en isabelreeks moet dit worden voorkomen.
Om het beste uit de Opaalfactor te halen, is ervaring en zorgvuldige selectie essentieel. Het combineren van kennis van genetica en aandacht voor detail bij bevedering zal leiden tot opalen van hoge kwaliteit met indrukwekkende kleur en structuur. Het is een voortdurende reis van leren en ontdekken binnen de fascinerende wereld van kanariekweek.