De Zwart-serie Kanaries: Standaardeisen, Kweek en de Rol van de Azul-factor
De Zwart-serie Kanaries: Standaardeisen, Kweek en de Rol van de Azul-factor
De Zwart-serie geldt als de bakermat van de melaninekanaries: de oervorm van waaruit latere mutaties zijn ontstaan (zoals bruin, agaat, isabel). Omdat de standaard steeds scherper wordt in de eis dat phaeomelanine zo goed als afwezig moet zijn, zoeken kwekers naar mechanismen die dit mogelijk maken — en de Azul-factor is een kandidaat.
Kenmerken en Standaardeisen
– Diep zwarte eumelanine in de bestreping van kop tot stuit, inclusief flanken en borst.
– Minimale tot geen zichtbare phaeomelanine (bruine pigmentinslag).
– Zuivere lipochroomkleur (geel, rood of wit), scherp contrasterend met melanine.
– Zwarte snavel, poten en nagels.
– Een strak, gesloten en glanzend verenkleed.
De Rol van Phaeomelanine
Recente beschouwingen benadrukken dat elke zichtbare phaeo-inslag — zoals bruine randen aan veren of een bruinzweem — bij keuringsvogels zwaar wordt aangerekend. Waar vroeger nog restanten phaeo werden geaccepteerd, is de huidige standaard streng: phaeo moet volledig gereduceerd zijn. Dit maakt de kweek van de zwartserie uitdagend, omdat zelfs minimale restanten in de mantel of flanken tot puntverlies leiden.
De Azul-factor als Hulpmiddel
De Azul-factor wordt steeds vaker genoemd als genetisch instrument om phaeomelanine te reduceren of zelfs te elimineren. De hypothese luidt dat Azul ervoor zorgt dat in de ondergrond van de veren geen of nauwelijks phaeo wordt gevormd. Hierdoor ontstaat een schoner zwartbeeld.
De effecten die aan de Azul-factor worden toegeschreven zijn:
1. Geen phaeo in de ondergrond: de basis van de veer blijft schoon.
2. Versterking van eumelanine: de bestreping wordt donkerder, compacter en talrijker.
3. Helderder bijtint: doordat phaeo niet meer mengt met lipochroom, oogt de bijtint zuiverder.
4. Cumulatief effect: na meerdere generaties Azul × Azul neemt het effect toe.
Hoewel de Azul-factor in praktijk vaak zichtbaar lijkt, is de exacte erfelijkheid en werking nog onderwerp van discussie. Sommige bronnen noemen het dominant, anderen autosomaal of incompleet dominant. Wat wel zeker is: vogels met Azul tonen een sterker zwartbeeld en missen de storende bruine phaeo-inslag.
Praktische Implicaties voor Kwekers
– Selecteer consequent vogels zonder zichtbare phaeo in de mantel of flanken.
– Gebruik mogelijk de Azul-factor om structureel phaeo te reduceren.
– Let op balans: een vogel moet voldoen aan type, vorm, gezondheid en bevedering.
– Houd er rekening mee dat Azul nog niet officieel als factor is erkend.
Conclusie
In de huidige standaarden voor zwartserie kanaries staat het ontbreken van phaeomelanine centraal. De Azul-factor biedt een interessant hulpmiddel om dit doel te bereiken: door phaeo te blokkeren in de ondergrond en de zwarttekening te versterken. Hoewel Azul nog geen volledig erkende factor is, kan het voor kwekers een waardevol instrument zijn in de voortdurende zoektocht naar perfect zwarte vogels met een zuiver contrast tussen melanine en lipochroom.
Henk Adriani keurmmeester kleur