Megabacteriose is de ziekte veroorzaakt door een schimmel, Macrorhabdus ornithogaster. Hoewel al bekend sinds de jaren zeventig, zien we een toenemende incidentie van deze ziekte. Heel vaak zijn ontlastingsmonsters positief voor megabacteriose. Dit is niet altijd significant, aangezien veel vogels enige megabacteriën in hun maag-darmkanaal dragen. Naar mijn mening zullen vogels zonder predisponerende factoren geen klinisch belangrijke ziekte krijgen door dit probleem.

Een update over Megabacteriose (Dr. Jan Vanderborght): Meestal staat klinische ziekte bekend als vogels die de hele dag door eten, met onverteerde zaden in hun ontlasting, soms voedsel opgeven. Dit is het ergste geval, omdat deze vogels gewicht zullen verliezen tot aan uithongering. Zelfs met de juiste behandeling is de prognose slecht. Vaak gaan dit soort megabacteriële infecties gepaard met een of andere onderliggende ziekte.

Minder ernstige infecties resulteren in vogels die niet in optimale conditie zijn, omdat voedingsstoffen als gevolg van de ziekte niet goed worden opgenomen uit het darmkanaal. Mannetjes bereiken niet de juiste broedconditie, wat resulteert in heldere eieren. Bij pasgeboren kuikens komt de sterfte meestal voor tussen dag 6 en dag 12 van hun leven als ze zijn geïnfecteerd met megabacteriën. Ze krijgen deze megabacteriën van hun voedende moeder. Maar wat zijn de predisponerende factoren voor megabacteriose?

• In inteelt. Inteelt resulteert in vogels met een verzwakt immuunsysteem, waardoor ze vatbaar worden voor allerlei soorten infecties.
• Stress. Stress kan van voedingskundige oorsprong zijn door gebrek aan geschikte voeding. Maar het kan ook voorkomen bij overbevolking, verplaatsing van vogels en de stress die gepaard gaat met de broedperiode.
• Voeding. Het is aangetoond dat als vogels een samengesteld dieet (korrels) krijgen, megabacteriose zeer vaak voorkomt. In één onderzoek bleek dat 48% van de vogels die een korrelig dieet kregen, megabacteriose hadden, vergeleken met 3,5% van de vogels die een zaden dieet kregen. Dit brengt ons bij nieuwe informatie van Dr. Walker uit Australië. Zijn onderzoek toonde aan dat onze vogels, die feitelijk granivoren en insectivoren zijn, voedsel krijgen dat te zacht voor hen is. Op deze manier verliest de maag zijn spierkracht, waardoor het een perfecte plek wordt voor het herbergen van megabacteriën.
• Borna virusinfecties. Deze infecties zijn zeer bekend bij papegaaienkwekers, die het proventriculaire dilatatieziekte noemen. Deze ziekte beïnvloedt het zenuwstelsel van de vogels. Symptomen zijn gastro-intestinaal, zoals onverteerde zaden in de ontlasting, of neurologisch zoals duizeligheid, aanvallen, onvermogen om te vliegen en visuele problemen. Vogels kunnen asymptomatisch zijn, alleen enkele gastro-intestinale symptomen vertonen of alleen enkele neurologische symptomen vertonen, wat differentiële diagnose zeer moeilijk maakt. In Duitsland toonde prof. Rubbenstroth aan dat 40% van de kanariekooien besmet was met dit Borna-virus. Dus zeker een opkomend probleem!

Vaak hebben deze vogels megabacteriën in hun maag, ook vanwege de verwijding van de maag, waardoor het een perfecte plek wordt voor vermenigvuldiging.

• Antibiotica. Langdurig gebruik van antibiotica bevordert de groei van megabacteriën. Hierbij moeten we benadrukken dat dit antibiotica zoals tylosine, doxycycline en sulfa-middelen betreft, zoals ESB. De uitzondering is Baycox, dat geen antibioticum is.
• Atoxoplasmose. Vaak is aangetoond bij autopsie van vogels dat er een verband is tussen vogels die drager zijn van een lage graad atoxoplasmose-infectie en megabacteriose. Waarschijnlijk verzwakt atoxoplasmose de vogels, waardoor ze vatbaar worden voor megabacteriose.

Overdracht van megabacteriose vindt plaats van vogel tot vogel via besmette ontlasting, of van de hen naar haar kuiken via voeding. Overdracht via de eieren is nog niet bewezen. Wat kunnen we doen? Het belangrijkste is proberen de predisponerende factoren te vermijden. – Vermijd inteelt en als je dat toch doet, ruim dan alle zieke vogels rigoureus op. Een supplement met bèta-glucanen kan nuttig zijn (Immuno Plus, Top S).

Een update over Megabacteriose (Dr. Jan Vanderborght): – Stress: juist voedingsregime met alle noodzakelijke voedingsstoffen.

• Korrelig dieet: houd vast aan een dieet op basis van zaden.
• Bornavirusinfecties: geen kuddebehandeling is effectief gebleken, dus ruimen is de enige optie. Bij papegaaien zijn er therapieën met ontstekingsremmende medicijnen, maar deze kunnen niet worden gebruikt bij onze vogels.
• Antibiotica: vermijd langdurig gebruik of blind antibioticagebruik. Baycox is de uitzondering.
• Atoxoplasmose: naar mijn mening een van de belangrijkste predisponerende factoren. Tijdens de rui is een kuur met Baycox van twee dagen, tweemaal daags, acceptabel, omdat atoxoplasmose niet kan worden genezen. Langdurige ESB-behandeling onderdrukt atoxoplasmose maar bevordert megabacteriose. Als er een klinische infectie wordt vastgesteld, is diergeneeskundige behandeling nodig.
  
  Dr. Jan Vanderborght